تعریف ایمنی در ساختمان
امروزه بسیاری از ساختمان‌ها فاقد ایمنی و یا امنیت کافی هستند. عدم رعایت نکات ایمنی در هنگام ساخت سازه و در سایت، باعث به خطر افتادن جان ساکنان آن ساختمان و یا کارگران در سایت در هنگام کار می‌شود؛ بنابراین می‌توان ایمن‌سازی ساختمان را مهم‌ترین بخش ساخت‌وساز دانست. در لغت ایمنی به معنای در امان ماندن از صدمه، آسیب و یا از دست دادن چیزی است.
به‌طورکلی از نظر محیط ساخت، اصطلاح “ایمنی “ به معنای ایجاد شرایطی برای ایمن‌سازی ساختمان در برابر خطرات و یا سایر حوادث نامطلوب است. از آنجا که انجام عملیات‌های ساختمانی دارای خطرات خاص خود است، کنترل و مدیریت صحیح این خطرات برای دستیابی به سطح بالایی از ایمنی بسیار مهم است و غالباً یک نیاز قانونی نیز هست. تمرکز بر روی ایمن‌سازی به پایین نگه‌داشتن هزینه‌های شما چه در هنگام ساخت و چه بعد از آن کمک می‌کند.
همچنین رعایت ایمنی در سایت‌های ساختمانی از کارگران محافظت می‌کند. در واقع انجام صحیح این امر در سایت‌های ساختمانی نه‌تنها از کارگران شما محافظت می‌کند بلکه امنیت عمومی را نیز تضمین می‌سازد.
سایت‌های ساختمانی معمولاً در مناطق پر رفت‌وآمد واقع‌شده‌اند. انجام پروتکل‌های ایمنی به‌صورت ناکافی می‌تواند باعث سقوط اشیا بر روی افراد بی‌گناه شده و افرادی که حتی به پروژه ربطی ندارند را در معرض خطر قرار دهد.
کاهش حوادث در محیط کار به کمک رعایت نکات ایمنی
ایمن‌سازی در سایت‌های ساختمانی نه‌تنها خطر آسیب رساندن به مردم را کاهش می‌دهد بلکه خطر صدمات و حوادث ناشی از کار را نیز کاهش می‌دهد. نتایج تحقیق محققان نشان می‌دهد که تقریباً یک‌چهارم کل مرگ‌ومیرهای ناشی از کار، در صنعت ساخت‌وساز رخ می‌دهد و بسیاری دیگر از آسیب‌هایی که منجر به مرگ نمی‌شوند نیز در این صنعت رخ می‌دهد.
سقوط، برخورد با یک شیء، برق‌گرفتگی و یا گیر افتادن در بین تجهیزات، چهار دلیل شایع برای مرگ‌ومیر در همچنین مواردی است. در نتیجه داشتن یک فرهنگ ایمنی در همچنین شرایطی، خطر این نوع حوادث را کاهش می‌دهد.
صرفه‌جویی در زمان و هزینه با ایمن سازی
از دیگر مزایای ایمن‌سازی در ساختمان، صرفه‌جویی در زمان و هزینه است زیرا وقتی حادثه‌ای در محل ساخت رخ دهد که باعث جراحت یا مرگ شود، کار نیز متوقف می‌شود. ازآنجایی‌که ماهیت این حوادث ناگوار نیاز به تحقیق دارد تا زمانی که تحقیقات در جریان است، سازنده نمی‌تواند به کار خود ادامه دهد. همچنین حوادث رخ‌داده در سایت‌های ساختمانی، باعث افزایش کل هزینه پروژه نیز می‌شوند.
در این بین ممکن است تجهیزات و یا لوازم شما آسیب ببینند و باعث افزایش هزینه‌های ساخت شوند. همچنین برای کارگران آسیب‌دیده نیز پرداخت خسارت به آن‌ها می‌تواند کل هزینه‌های عملیاتی را افزایش دهد. همه این موارد فوق بر لزوم ایمن‌سازی سایت ساختمانی اشاره دارد.
حتی اگر چنین حوادثی نیز در محل کار رخ ندهد، بازهم کار کردن در یک محیط کار ناامن، آرامش افراد را به هم می‌زند اما چگونه می‌توان فرهنگ ایمنی را در سایت ساختمانی خود ایجاد کرد؟ با توجه به اینکه فواید تمرکز بر ایمن‌سازی ساختمان کاملاً واضح است، وقت آن فرا رسیده است که نگاهی دقیق به سایت ساختمانی خود بیندازیم تا ببینیم آیا تمام تلاش خود را برای محافظت از نیروهای خود انجام داده‌ایم یا خیر.
برای ایجاد فرهنگ ایمنی باید الزامات ایمنی را شرط اصلی استخدام افراد و شرکت‌ها قرار دهید. همچنین اطمینان حاصل کنید که همه نیروهای شما به توصیه‌های ایمنی عمل میکنند.
لزوم ایمنی ساختمان در برابر زلزله
زلزله یکی از مخرب‌ترین نیروهای زمین است. امواج لرزه‌ای در سراسر زمین می‌توانند ساختمان‌ها را خراب کنند، جان افراد را بگیرند و هزینه‌های هنگفتی را برای تعمیر و یا تخریب تحمیل کنند.
به‌منظور ایمن‌سازی ساختمان‌هایی که در نزدیکی گسل قرار دارند باید نسبت به مقاوم‌سازی و بهسازی آن‌ها در برابر زلزله اقدام نمود. همچنین سبک‌سازی ساختمان‌ها راه‌حل دیگری برای مقابله با نیروهای ناشی از زمین‌لرزه است. طبق مرکز ملی اطلاعات زلزله به‌طور متوسط هر ساله 000/20 زمین‌لرزه رخ می‌دهد که 16 مورد از آن‌ها باعث بروز فجایع بزرگ شده‌اند.
زلزله های ویرانگر
به‌عنوان‌مثال، در تاریخ 20 سپتامبر 2017، یک زلزله 1/7 ریشتر پایتخت مکزیک را لرزاند و باعث کشته شدن تقریباً 230 نفر شد. در کشور ما نیز زلزله بم باعث کشته شدن مردم زیادی شد؛ مانند سایر زمین‌لرزه‌ها، خسارت‌های جانی ذکر شده، ناشی از خود زمین‌لرزه نبوده‌اند بلکه ریزش ساختمان‌ها بر روی سر افراد عامل اصلی خسارت‌های جانی بوده است. همین امر بر ضرورت ساخت ساختمان‌های مقاوم در برابر زلزله تأکید دارد.
مهندسان طی چند دهه گذشته، برای تجهیز بهتر ساختمان‌ها در برابر زلزله، طرح‌ها و مصالح ساختمانی جدیدی را ارائه داده‌اند. قبل از بررسی راه‌حل این مسئله، درک نحوه تأثیر زمین‌لرزه بر سازه‌های ساخته‌شده توسط بشر بسیار مهم است. وقتی زمین‌لرزه اتفاق می‌افتد، امواج لرزه‌ای در فواصل کوتاه و در جهات مختلف به سراسر زمین فرستاده می‌شوند.
این در حالی است که ساختمان‌ها به‌طورکلی، توانایی تحمل نیروهای استاتیکی ثقلی ناشی از وزن خود را دارند اما آن‌ها نمی‌توانند نیروهای جانبی ناشی از زمین‌لرزه را تحمل کنند، مگر آنکه برای آن نیرو طراحی شده باشند.
نحوه ایمن‌سازی ساختمان در برابر زلزله
برای طراحی یک ساختمان مقاوم در برابر زلزله، مهندسان باید سازه را به نحوی تقویت کنند که بتوانند نیروهای زلزله را خنثی سازند.
- با استفاده از جداگرهای لرزه‌ای
یکی از راه‌های مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در برابر زلزله استفاده از جداگرهای لرزه‌ای است. جداسازی تکیه‌گاه، به معنای ساخت یک ساختمان در بالای یک بستر انعطاف‌پذیر ساخته‌شده از فولاد، لاستیک و سرب است. هنگامی‌که شالوده در هنگام زلزله حرکت می‌کند، جداگرها شروع به ارتعاش میکنند درحالی‌که خود سازه ثابت باقی می‌ماند. این امر به‌طور مؤثری به جذب امواج لرزه‌ای کمک می‌کند و از انتقال آن‌ها به سازه ساختمان جلوگیری می‌کند.
- با استفاده از میراگرهای لرزه‌ای
مهندسان از میراگرهای لرزه‌ای برای ساخت ساختمان‌های مقاوم در برابر زلزله استفاده میکنند. عملکرد این میراگرها مشابه کمک‌فنر در اتومبیل است که شدت امواج را کاهش می‌دهد و به ساختمان‌ها کمک می‌کند تا کمتر تکان بخورند. این کار به دو روش انجام می‌شود: دستگاه‌های کنترل ارتعاش و میراگرهای پاندولی.
راهکارهای دیگر برای مقاوم سازی
- پوشش نامرئی لرزه‌ای
محققان به‌جای خنثی کردن نیروهای ناشی از زلزله، در حال آزمایش روش‌هایی هستند که در آن ساختمان‌ها بتوانند انرژی حاصل از زمین‌لرزه را منحرف سازند و مسیر آن‌ها را تغییر دهند. این نوآوری که “پوشش نامرئی لرزه‌ای ” لقب گرفته است شامل صدها حلقه پلاستیکی و بتنی متحدالمرکز است که حداقل 1 متر در زیر پی ساختمان دفن شده است.
- تقویت سازه ساختمان
برای مقاومت ساختمان‌ها در برابر تخریب، ساختمان‌ها باید بتوانند نیروهایی ناشی از زلزله را باز توزیع کنند. برای این منظور، استفاده از دیوار برشی، مهاربندهای هممرکز، دیافراگم‌های صلب و سیستم قاب خمشی برای تقویت ساختمان مهم است.
